„Strukturalizacja społeczeństwa polskiego”

Wesołowski, Włodzimierz, Krystyna Janicka, Kazimierz M. Słomczyński (red.). 2017. Strukturalizacja społeczeństwa polskiego: Ewolucja paradygmatu. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Od Redaktorów: Tom, który oddajemy w ręce czytelnika, ma charakter szczególny: wybór studiów opublikowanych w różnych okresach dotyczy wielu aspektów strukturalizacji społeczeństwa polskiego, a jednocześnie przedstawia ewolucję podejścia badawczego, które nazywamy „paradygmatem”. Cudzysłów wokół słowa paradygmat nie jest przypadkowy, gdyż odnosimy to pojęcie do względnie wąskiej subdyscypliny „socjologia struktury społecznej” i do empirycznych badań nad strukturalizacją społeczeństwa polskiego przeprowadzanych przez grupę badaczy wywodzących się z warszawsko-łódzkiego środowiska naukowego.

Pierwszą część tomu otwiera wywiad z prof. Włodzimierzem Wesołowskim, inicjatorem badań łódzkich. Dalej następuje seria artykułów opartych na tych badaniach. Poszczególne rozdziały dotyczą zróżnicowania dochodów, standardu materialnego, konsumpcji kulturalnej, ruchliwości międzypokoleniowej, homogeniczności małżeństw i subiektywnej oceny pozycji społecznych. Część poświęconą badaniom łódzkim zamyka przedstawienie stopnia trwałości i zmian w układzie grup społeczno-zawodowych.

Druga część tomu dotyczy już badań ogólnopolskich. Otwiera ją opracowanie wywiadów ze wszystkimi żyjącymi autorami badań z lat 1987–1988, które to badania dały początek późniejszemu Polskiemu Badaniu Panelowemu POLPAN; relacja z tych wywiadów daje wyobrażenie o głównych kierunkach ewolucji paradygmatu. Na podstawie danych badania POLPAN 1988–2013 w książce tej przedstawiamy analizy dotyczące: bezrobocia i niepewności zatrudnienia, przemian technologicznych i rozwijającej się sfery pracy informatycznej, postrzegania źródeł sukcesu, determinant postaw antyegalitarnych, zmian w podziałach społecznych typu klasowego.

Kliknij, aby zobaczyć noty o Autorach

Spis treści:

Wprowadzenie. Miejskie i ogólnopolskie badania nad strukturą społeczną – Włodzimierz Wesołowski, Krystyna Janicka, Kazimierz M. Słomczyński
Tekst w PDF

Część I.
Grupy społeczno-zawodowe a stratyfikacja.
Badania łódzkie, 1965–1994

Rozdział 1. Wokół wczesnych badań prestiżu i kategorii społeczno-zawodowych – Włodzimierz Wesołowski w wywiadzie z Danutą Życzyńską-Ciołek

Przykłady analiz
Rozdział 2. Grupy społeczno-zawodowe i dochód – Henryk Domański
Rozdział 3. Standard materialny i jego percepcja – Anita Miszalska
Rozdział 4. Zróżnicowanie uczestnictwa w kulturze – Zbigniew Kozański
Rozdział 5. Ruchliwość międzypokoleniowa w społecznej świadomości – Krystyna Janicka
Rozdział 6. Społeczna homogeniczność małżeństw – Wielisława Warzywoda-Kruszyńska
Rozdział 7. Subiektywna ocena pozycji społecznej – Kazimierz M. Słomczyński, Grażyna Kacprowicz

Od małej stabilizacji do dużych zmian
Rozdział 8. Stabilność hierarchii grup społeczno-zawodowych – Krystyna Janicka, Kazimierz M. Słomczyński

Część II
Warunki pracy i klasy społeczne. Ogólnopolskie badanie panelowe POLPAN 1988–2013
Rozdział 9. Rozwinięcie programu badawczego w opowieściach badaczy – Danuta Życzyńska-Ciołek

Przykłady analiz
Rozdział 10. Formy zatrudnienia a cechy sytuacji pracy – Krystyna Janicka
Rozdział 11. Doświadczenia na rynku pracy a ryzyko bezrobocia – Irina Tomescu-Dubrow
Rozdział 12. Niskie zarobki, brak stabilizacji: przegrani na rynku pracy – Anna Kiersztyn
Rozdział 13. Praca informacyjna a sukces ekonomiczny – Maciej D. Kryszczuk
Rozdział 14. Klasy społeczne a wizje powodzenia w życiu – Krystyna Janicka, Kazimierz M. Słomczyński
Rozdział 15. Położenie rynkowe a czynniki kulturowe w wyjaśnieniu antyegalitaryzmu – Wojciech Zaborowski

Od państwowego monopolu do gospodarki zróżnicowanej
Rozdział 16. Zmiany w strukturze klasowej – Kazimierz M. Słomczyński, Krystyna Janicka, Irina Tomescu-Dubrow

Zakończenie. Ewolucja paradygmatu badania struktury społecznej – Włodzimierz Wesołowski, Krystyna Janicka, Kazimierz M. Słomczyński

Spis treści w PDF