W ostatnich dziesięcioleciach nierówności dochodowe i społeczne wzrosły znacznie w wielu rozwiniętych demokracjach. Pomimo wielu badań akademickich dotyczących zarówno determinantów tego wzrostu, jak i jego wpływu na głosowanie i preferencje polityczne, istnieją systematyczne luki w naszym zrozumieniu związku między nierównościami społeczno-ekonomicznymi a zachowaniami politycznymi. Kilka kwestii pozostaje nie w pełni zbadanych:
- Po pierwsze, jak trafnie nierówności są postrzegane przez ludzi i jakie czynniki kształtują to postrzeganie?
- Po drugie, w jaki sposób nierówności ekonomiczne i społeczne wpływają nie tylko na preferencje polityczne dotyczące redystrybucji i państw opiekuńczych, ale także na bardziej ogólne postawy polityczne? Jak z kolei zmiany postaw przekładają się na zachowania wyborcze?
- Po trzecie, w jaki sposób nierówności na rynku pracy przekładają się na rosnące różnice w dochodach i zmiany w postawach?
- Wreszcie, w jaki sposób zmiany po stronie popytu i podaży różnych systemów partyjnych oddziałują na siebie i wpływają na związek między nierównościami a głosowaniem?
Odpowiedzi na te pytania starali się znaleźć badacze zajmujący się kwestiami nierówności i zachowań politycznych, którzy 5 czerwca wzięli udział warsztacie, zorganizowanym w Nullfield College (University of Oxford).
Jako punkt odniesienia do badań nad Zachodnią Europą i Stanami Zjednoczonymi przyjęto podczas warsztatu Polskę, po 2015 roku uważaną za jeden z głównych przypadków demokratycznego regresu, który nastąpił wraz z nagłym zwrotem w jej potransformacyjnej ekonomii politycznej. Koncentrując się na przypadkach konkretnych krajów, badacze starali się zwrócić uwagę na wykorzystanie zbiorów danych panelowych w badaniu nierówności społecznych, gospodarczych i politycznych. Podczas warsztatów zaprezentowano wystąpienia wykorzystujące German Socio-Economic Panel Study, Understanding Society: UK Household Longitudinal Study, National Longitudinal Survey of Youth 1979: Children and Young Adults (US), Polskie Badanie Panelowe (POLPAN) oraz Longitudinal Internet Studies for the Social sciences (LISS) Data.
Warsztat zorganizowali:
Professor David Rueda, Nuffield College, University of Oxford
Dr Marcin Ślarzyński, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, członek stowarzyszony Nuffield College
Warsztat był współorganizowany przez Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk i otrzymał wsparcie organizacyjne z projektu “Structures and Futures: The Polish Panel Survey, 1988-2023” (NCN, 2022/45/B/HS6/04090).