W dniach 15-18 grudnia 2015 r. w Warszawie odbyło się międzynarodowe wydarzenie naukowe pod nazwą „Longitudinal Survey Research: Methodological Challenges”, organizowane przez Instytut Filozofii i Socjologii PAN i CONSIRT (Cross-National Studies: Interdisciplinary Research and Training Program, www.consirt.osu.edu). Pierwszą jego częścią była konferencja zatytułowana „The Present and Future of Longitudinal Cross-sectional and Panel Survey Research” (15-16 grudnia), drugą natomiast warsztaty pt. „Harmonization of Survey and Non-Survey Data” (17-18 grudnia), podczas których przedyskutowane zostały możliwości harmonizacji ex-post danych pochodzących z badań sondażowych, także w połączeniu z danymi z innych źródeł.
Wiodącym tematem konferencji i warsztatów były wyzwania metodologiczne w prowadzeniu badań sondażowych o powtarzającym się charakterze, zarówno przekrojowych, jak i panelowych. Tego typu dane są kluczowe dla zrozumienia warunków, przyczyn i skutków zmian społecznych. Jednocześnie jednak te same zmiany technologiczne, ekonomiczne, polityczne i kulturowe, które są przedmiotem badań naukowców, stwarzają poważne zagrożenie dla tradycyjnych metod sondażowych. Nowe sposoby komunikowania się, spadający na całym świecie wskaźnik response rate, spektakularny wzrost liczby wielkich zbiorów danych niepochodzących z sondaży i ich rosnąca popularność w naukach społecznych to tylko niektóre z pojawiających się wyzwań. Badacze posługujący się sondażami zmuszeni są więc do przemyślenia stosowanej przez siebie metody, począwszy od kwestii projektowania badań, poprzez drogi kontaktu z respondentami czy sposób formułowania pytań, aż po zagadnienia związane z anlizą, przechowywaniem i udostępnianiem danych. Zagrożeniom jednak towarzyszą nowe możliwości. Podczas spotkania dyskutowano o tym, jak rozwój metod sondażowych z jednej strony, a technologii komunikacyjnych i obliczeniowych z drugiej, może – w połączeniu ze wzmocnieniem współpracy w ramach międzynarodowych zespołów – wspomóc metodologię nauk społecznych i doprowadzić do nowych odkryć.
Szczegóły:
- Konferencja: “The Present and Future of Longitudinal Cross-sectional and Panel Survey Research”
15-16 grudnia 2015 r., Pałac Staszica, Nowy Świat 72, Warszawa
Celem konferencji było zaangażowanie doświadczonych naukowców, młodych badaczy oraz doktorantów w dyskusję nad stanem obecnym i przyszłością badań panelowych oraz badań przekrojowych prowadzonych w sposób cykliczny.
Pierwszy dzień konferencji obejmie dwie sesje. Pierwsza poświęcona była międzynarodowym przekrojowym badaniom ankietowym, zaś druga sondażom panelowym. Zasadnicze pytania, na których koncentrowano się tego dnia, brzmią:
- Które spośród wyzwań, przed jakimi stoją obecnie badacze odpowiedzialni za główne międzynarodowe sondaże o cyklicznym charakterze, są najpoważniejsze? Czy i jak sytuacja zmieni się w ciągu najbliższych dziesięciu lat? Jak można sprostać tym wyzwaniom i je przezwyciężyć?
- Czy w celu poprawy jakości danych powinno się ujednolicić sposób prowadzenia dokumentacji międzynarodowych projektów sondażowych, poczynając od wdrożenia wytycznych wypracowanych w ramach Data Documentation Initiative (DDI)? Jeśli tak, jak można to osiągnąć?
- Jak zaproszeni prelegenci widzą przyszłość metodologii sondażowej – zarówno tę najbliższą, obejmującą nadchodzące właśnie fale poszczególnych badań, jak i nieco dalszą (w perspektywie dziesięciu lat)?
Drugi dzień konferencji, zatytułowany “POLPAN: Preparing for the First 30 Years”, poświęcony był Polskiemu Badaniu Panelowemu POLPAN 1988-2013. POLPAN jest najdłuższym na świecie sondażowym badaniem panelowym, prowadzonym na reprezentatywnej próbie ludności kraju. Przygotowania do siódmej jego fali, która zostanie zrealizowana w 2018 roku, właśnie się rozpoczęły. Na wstępie drugiego dnia konferencji profesorowie Kazimierz M. Słomczyński i Zbigniew Sawiński, zaagnażowani w projekt od początku, mówili o tym, jakie rozwiązania problemów poruszanych dnia poprzedniego mogą być wypracowane i wdrożone w ramach badania POLPAN. Następnie badacze z zespołu POLPAN przedstawili wyniki prowadzonych analiz.
- Warsztaty: “Harmonization of Survey and Non-Survey Data”
17-18 grudnia 2015 r., Pałac Staszica, Nowy Świat 72, Warszawa
Warsztaty, w których nieodpłatnie uczestniczyli zarówno doświadczeni naukowcy, jak i młodzi badacze oraz doktoranci, poświęcone były kwestiom harmonizacji ex-post danych sondażowych – w kontekście projektów skoncetrowanych na harmonizacji i „recyklingu” takich danych.
W pierwszym dniu warsztatów skupiono się na harmonizacji danych z międzynarodowych sondaży o powtarzającym się charakterze. Omówiono koncepcję recyklingu danych sondażowych (survey data recycling, SDR) jako nową metodę ponownego przetwarzania informacji z istniejących projektów międzykrajowych w sposób, który minimalizuje „nieporządek” (messiness) towarzyszący oryginalnym danym, poszerza zakres możliwych porównań w czasie i między krajami oraz wzmacnia zaufanie do merytorycznych rezultatów. Podczas warsztatu omawiano różne kroki procedury SDR, używając jako przykładów merytorycznych zmiennych docelowych, utworzonych na podstawie danych z dobrze znanych międzynarodowych projektów sondażowych (np. WVS, ISSP, ESS, regionalne barometry).
Drugi dzień warsztatów przeznaczony był na przedyskutowanie możliwości zharmonizowania danych sondażowych z badań cyklicznych z informacjami z bazy East European Parliamentarian and Candidate data (EAST PaC), szczególnie w aspekcie badania aktywności politycznej kobiet i związanych z nią nierówności. Baza EAST PaC zawiera informacje o wszystkich kandydatach, którzy startowali w wyborach parlamentarnych w Polsce, na Węgrzech i na Ukrainie od lat 80. XX w. do dziś. Dane z różnych lat, dotyczące pojedynczych kandydatów, są ze sobą połączone. Umożliwia to śledzenie politycznych karier poszczególnych kandydatów, począwszy od tysięcy tych, którzy nie wygrali ani razu, a kończąc na „politycznych zawodowcach”, których parlamentarne kariery trwają dziesiątki lat. Podczas warsztatów omawiano wewnętrzną harmonizację danych EAST PaC oraz możliwości wykorzystania ich w badaniu POLPAN i w innych sondażach w Polsce, na Węgrzech i na Ukrainie. Zastanawiano się także nad tym, w jaki sposób dane sondażowe mogą przyczynić się do pogłębienia wiedzy o nierównościach ze względu na płeć i wartościach uznawanych przez różne społeczeństwa na świecie.
***
Konferencja i warsztaty odbyły się w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa.
***
Organizatorami konferencji i warsztatów „Longitudinal Survey Research: Methodological Challenges” byli: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk oraz Cross-National Studies: Interdisciplinary Research and Training Program (CONSIRT).
Poszczególne części wydarzenia zostały sfinansowane dzięki środkom Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Filozofii i Socjologii PAN i Narodowego Centrum Nauki w ramach grantów: „Wartości demokratyczne a zachowania protestacyjne: harmonizacja danych, porównywalność pomiaru i modelowanie wielopoziomowe w perspektywie międzykrajowej” (2012/06/M/HS6/00322); „Polski Survey Panelowy POLPAN 1988-2013: Struktura i Ruchliwość Społeczna” (2011/02/A/HS6/00238) oraz „Kto wygrywa, a kto przegrywa w parlamentarnych wyborach: Od formalnej teorii do analiz empirycznych” (2012/05/E/HS6/03556).
Program wydarzenia można znaleźć tutaj.